Na in de eerste periode een aantal losstaande opdrachten uitgevoerd te hebben, was het tijd om datgene wat we per opdracht geleerd hadden samen te brengen in één opdracht. Hiervoor kregen wij de opgave om een woning te ontwerpen voor een bekende Nederlander op een specifieke locatie. Als persoon had ik de fotograaf en filmmaker Erwin Olaf en als locatie had ik 'inbreiding': een parkeerplaats in de wijk Coehoorn.
Erwin Olaf
Voordat ik kon beginnen met ontwerpen was het noodzakelijk om onderzoek te doen naar mijn bekende Nederlander. Zo konden ik helder beeld krijgen van wie Erwin is, wat zijn werk is en wat zijn karaktereigenschappen zijn. Dit zouden later handvaten kunnen worden om het ontwerp op aan te sluiten. Om onze ondervindingen weer te geven moesten we een fotocollage maken, samen met een vijftal speerpunten.
Fotocollage
Uit mijn onderzoek naar Erwin merkte ik op dat hij zeer expressief is in zijn werk. Daarom wilde ik hem centraal in de collage zetten. De kleur rood complimenteert dit, aangezien het een agressieve en aandachttrekkende kleur is. Binnen het rode kader bevinden zich termen/onderwerpen waar Erwin mee geassocieerd kan worden. In zijn fotografie brengt hij gevoelige onderwerpen en taboes (die anders binnen kaders blijven) aan het licht. Hiermee breekt hij door de grens van taboes die in de collage wordt weergegeven door het rode kader. Deze grens doorbreekt hij met zijn werk. Dat is ook de reden waarom dit buiten het kader staat.
Terugkoppeling
Die volgende zaterdag kreeg ik feedback op mijn collage en speerpunten. Seth en Hayke vonden de collage duidelijk en zeer sprekend. Ook waren de speerpunten goed om mee te nemen naar het ontwerp. Er werd wel opgemerkt dat ik een belangrijk aspect van Erwin zijn werk had gemist. Dit was dat; ondanks dat zijn composities er chaotisch uit kunnen zijn; deze met absolute perfectie zijn samengesteld. Het zoeken en weergeven van perfecties in de imperfecties heb ik meegenomen in de vijf speerpunten.
locatie
Om inzicht te krijgen in de kwaliteiten of juist mindere eigenschappen van de locatie heb ik deze bezocht. De ondervindingen tijdens dit bezoeken zouden mogelijk aanknopingspunten kunnen zijn voor het ontwerp.
Ondervindingen
Wat direct opvalt wanneer je de locatie bezoekt, is dat het niet uitblinkt in ruimtelijke kwaliteiten. Het is een parkeerplaats tussen bestaande bebouwing in, wat uitzicht geeft op niks anders dan gebouwen en niet verder strekt dan 20 meter. Op de paar bomen in de straat zijn de kwaliteiten wat betreft natuur ook zeer beperkt. Het lijkt het mij daarom slim om in het ontwerp te focussen op het creëren van een aangename binnenruimte die losstaat van de omgeving, aangezien er niet veel kwaliteiten hieruit ontleent kunnen worden.
Concept
Als vervolg op de karaktercollage, kregen we de opdracht op basis van onze speerpunten een concept te bedenken en deze te vertalen naar een model. Dit model moest helder zijn en het concept duidelijk weergeven.
Wat Erwin Olaf zo speciaal maakt, is dat zijn werk erg krachtig en expressief is. Een standaard woning, ook al is het een fraai ontwerp, zou dus niet bij hem passen. Een woning voor Erwin mag echt een statement zijn en mag zeker de grenzen opzoeken van wat onder een woning verstaan kan worden. Daarom leek het mij mooi een vorm te nemen die bekend is in de bouwkundige historie: de piramide, en deze op een absurde manier neer te zetten. Op deze wijze trekt het gebouw aandacht door zeer expressief en durvend te zijn, net zoals Erwin zijn werk.
Met Erwin zijn expressieve werk kan hij de aandacht trekken, maar vervolgens verlegd hij deze aandacht naar wat hij wilt vertellen. Dit kunnen verschillende boodschappen zijn, maar waar Erwin bekend om staat is dat hij dingen die andere wellicht lelijk vinden, juist als mooi wilt neerzetten. Om dit te vertalen in architectuur moest ik denken aan de Japanse kunst Kintsugi, waarin breuken niet naadloos gerepareerd worden, maar waarbij de naden juist gevuld worden met goud. Hiermee laat men zien dat ook je breuken onderdeel van je geschiedenis zijn en gepresenteerd mogen worden, ongeacht de imperfecties. Dit vind ik prachtig overeenkomen met de wijze waarop Erwin sommige onderwerpen van hem behandeld. Daarom lijkt het mij mooi deze kunst te verwerken in het concept.
Erwin is na een leven vol met herrie en drukte nu toe is aan wat meer rust. Het was daarom mijn idee om een gebouw te ontwerpen wat voor hem als kunstenaar spreekt, terwijl hij in een eigen rustige binnenwereld kan leven. Een gesloten omgekeerde piramide leent zich hier perfect aan, aangezien deze het zicht tot de lelijke en drukke stadse omgeving ontneemt. Zo blijven alleen de lucht, de zon en de vogels zichtbaar en is het interieur werkelijk zijn eigen wereldje.
Reflectie
In de les van 26 november kreeg ik feedback op mijn conceptmodel. Seth en Hayke merkte op dat mijn speerpunten goed verwerkt had in het concept, maar dat ze het niet vonden passen bij Erwin. Dit had voornamelijk te doen met de gouden scheur in de gevel die te kitscherig en kunstmatig was, terwijl Erwin juist een heel oprecht en ruwe persoonlijkheid heeft. Ik denk dat de gedachte achter het concept en het concept wel goed waren, maar ik denk dat ik de fout in ben gegaan met de visualisatie hiervan. Het conceptmodel representeert al zeer sterk de vorm van een gebouw. Dit wordt verder versterkt omdat het in de omgeving staat. Hierdoor lijkt de gouden scheur al direct een ontwerpaspect i.p.v. de visualisatie van een concept. Hayke vond ook dat het idee achter het concept goed was, maar dat ik dit niet moest vertalen naar het werkelijke ontwerp.
Ruimtelijk ontwerp
Een goed concept is niet direct een goed ontwerp. Het is de vertaling van het concept naar een ruimtelijk ontwerp, waardoor de kwaliteiten van het concept tot hun recht kunnen komen of juist in het niets kunnen vallen. Daarom was de volgende stap om aandacht te besteden aan het maken van een ruimtelijk ontwerp.
Ruimtelijk MODEL 1
Het eerste ruimtelijke model wat ik maakte was op basis van de eerste visie die ik had voor het ontwerp. Dit was om binnen de Pyramide een rustige wereld/atmosfeer te creëren voor Erwin. Het eerste idee wat ik hiervoor had was om op bovenste verdieping een grote binnentuin te maken met hierin de woonruimte van de woning te situeren. De overige ruimtes zouden vervolgens hieronder geplaatst worden met één extra binnentuin die een laag dieper ging. De ‘centrepiece’ van het ontwerp zou de wenteltrap zijn die de verschillende lagen verbindt.
Reflectie
Hoewel het effect van de bovenste verdieping mij wel aansprak, werd ik er door Seth en Hayke op gewezen dat de potentiële ruimtelijke kwaliteit van de Pyramide niet benut werden. Het bleven simpelweg twee platte verdiepingen met een indeling, waarbij de kwaliteit van de benedenverdieping sterk ten koste ging van de gewenste ruimte boven. Ondanks dat ik tijd en moeite had gestopt in dit ontwerp was ik het wel met hen eens en was ik van plan te kijken naar alternatieve oplossingen.
ruimtelijk model 2
Ik mekte dat de eenheid in het eerste ruimtelijke model ontbrak. Dit had deels te doen met het feit dat het ontwerp niet was gemaakt vanuit één ruimtelijk concept. Daarom begon ik bij het tweede ruimtelijk model met een concept voor de ruimtelijke indeling om tot een sterker ontwerp te komen.
Concept
Foto’s zijn simpelweg een compositie van objecten binnen een tweedimensionale vlak. Erwin Olaf staat bekend om in deze tweedimensionale ruimte zijn objecten perfect te plaatsen binnen composities. Maar een ruimte heeft drie dimensies. Door tweedimensionale composities te plaatsen binnen een driedimensionale ruimte en deze op elkaar te projecteren, kan er een ruimtelijke compositie gecreëerd worden. Op deze wijze refereert het interieur naar de perfecte composities die Erwin Olaf binnen foto’s weet te realiseren, door deze composities te vertalen naar een ruimtelijke indeling.
Verbindingsmethoden
Uit de feedback op mijn concept van de gouden scheur merkte ik dat ik hier een stuk dieper op in kon duiken om er werkelijk iets moois van te maken. Daarom ben ik naast het ontwikkelen van het ruimtelijk ontwerp, ook bezig geweest met het verdiepen in de materialisatie.
De kunst in verbindingen
Door de feedback realiseerde ik dat ik de schoonheid in de verbinding van materialen moest gaan zoeken. Hierbij lag de schoonheid in de praktische toepassing i.p.v. een kunstmatige toevoeging. Daarom ben ik gaan kijken naar verschillende verbindingsvormen waarin de aandacht eerder uitgaat naar de kunst van de verbinding i.p.v. het materiaal dat verbonden wordt.
Hierin vond ik de kunst van het galleteren erg mooi, aangezien het zeer arbeidsintensief is en dit doorschijnt in de kunst. Daarnaast sprak mij de methode van het verbinden d.m.v. 3D-geprinte elementen aan, vanwege het unieke organische effect dat het geeft.
experiment Materialisatie
De verdieping in de kunst van verbinden inspireerde mij om een materiaalsample te maken waarin ik probeerde beide concepten te combineren. In de materiaalsample heb ik tegels in beton heb gestort en deze onderling verbonden met koperdraad. Dit geeft naar mijn mening een fraai effect, aangezien de aandacht nu uitgaat naar de koperen verbindingen. Hierin is het geslaagd de aandacht te leggen op de verbinding i.p.v. het materiaal dat het verbindt.
Reflectie
Dit ontwerp bleef toch nog steeds vrij kunstmatig, aangezien de koperen draden de illusie wekken dat ze iets bij elkaar houden, terwijl dit in werkelijkheid niet het geval is.
Materialisatiemodel
Dat bracht mij op het idee om niet de volledige gevel te materialiseren met dit concept, maar om juist te kijken naar de werkelijke verbindingen tussen elementen. Dit zijn in mijn ontwerp de naden tussen de schijven die de piramide vormen. Dus voor het laatste experiment heb ik een studie gemaakt waarin de schijven aan elkaar verbonden worden d.m.v. de koperdraden.
beleving
Seth en Hayke merkte op dat de kwaliteiten van mijn ontwerp liggen in de ruimtelijkheid van het interieur. Dit werd al volledig duidelijk weergegeven in mijn ruimtelijke model. Ik had voor het eindmodel wel nog een keer hetzelfde model kunnen maken, maar dit zou (hoewel fraaier gematerialiseerd) hetzelfde weergeven. Het was interessanter om een model te maken wat de beleving van het interieur kon laten zien alsof je er zelf in staat. Mijn eindmodel is daarom een soort kijkdoos om je een kijkje te geven in de interessante binnenwereld van het ontwerp. (De onderstaande foto wordt wat groot weergegeven in de webversie. Deze is beter te zien door hier apart op te klikken)
EINDREFLECTIE
Ik kijk met veel plezier terug op de laatste helft van de minor. Hoewel het interessant was om in de eerste helft elke week wat anders te bedenken, was het ook leuk om ditmaal dieper in te kunnen duiken op één ontwerp. Dit gaf mij de gelegenheid gekregen feedback binnen hetzelfde ontwerp te verwerken en het zo verder te ontwikkelen tot een beter geheel. Het ontwerpproces is hierbij zeker niet vlekkeloos verlopen. Er waren een aantal feedbackmomenten die mij goed aan het denken gezet hebben. Dit was niet altijd even leuk, omdat het toch ideeën waren waar je tijd, moeite en passie in had gestopt, maar ik zie nu wel dat dit heeft geleid tot een beter eindproduct. Een goed voorbeeld hiervan was mijn eerste ruimtelijke model. Nu zie ik dat dit nou niet zo'n super interessant ontwerp was, maar toen ik die feedback kreeg was dat wel even jammer om te horen. Wat ik hiervan heb geleerd is dat je soms iets waarvan je denkt dat het goed is toch achter moet laten om tot iets beters uit te komen. Hoewel dit soms pijnlijk is, leidt het vaak wel tot betere ontwerpen. Dit is dan ook zeker iets wat ik in het vervolg mee zal nemen.
Al met al kijk ik terug op een periode waarin ik ontzettend veel heb geleerd en ook mijn vaardigheden binnen het vak architectuur verder heb kunnen ontwikkelen.
